Een prachtig afscheid

Al jaren in ballingschap had ik een nachtmerrie, net zoals alle andere lotgenoten.
Hoe ga ik om met het bericht dat mijn ouders niet meer leven.
Wie durfde het bericht aan mij te vertellen? Wat zal mijn reactie daarop zijn ? Hoe snel kan ik daar zijn? Is er nog tijd om afscheid te nemen? Kan ik..? is er..? hoe..? en nog duizenden diverse vragen en scenario’s waren al 17 jaar na mijn vlucht mijn grootste en angstigste gedachten in het dagelijkse leven of in nachtmerries.
Alleen al bij het denken aan die periode kreeg ik het benauwd en werd ik angstig.

Een van de belangrijkste redenen dat ik in de afgelopen 4 jaar vaker naar mijn geboorteland terug ben geweest, was om bij mijn ouders te zijn en vooral bij mijn moeder. En elke keer als ik naar Nederland terug kwam, probeerde ik mijn moeder – die de bijnaam ‘kocholoo’ van mijn dochters had gekregen wat kleintje betekent in kindertaal in het Iraans – steeds harder te knuffelen, harder te kussen en haar goed te bekijken alsof dit onze laatste ontmoeting kon zijn.

In de afgelopen jaren zijn er geen weken voorbij gegaan zonder zeker 3 of 4 lange telefonische gesprekken gevoerd te hebben met mijn moeder.
Zij vertelde mij alles en bracht mij op de hoogte van alles wat er in de familie, bij vrienden, in de wijk of in de stad gebeurde. Vaak wist ik zelfs meer dan mijn zusje die bijna dagelijks mijn moeder bezocht.
Leuke verhalen, en af en toe minder leuke, hoorde ik soms zelfs drie keer van mijn liefste moeder op aarde.

Begin oktober kreeg ik ineens het gevoel dat het tijd was om naar mijn geboorteland terug te gaan.
Binnen enkele dagen was ik bij mijn ouders en net zoals vele andere keren speelden wij samen een spelletje met de rest van de familie door ze te verassen met mijn komst.
Behalve mijn ouders wist niemand dat ik zou komen en dat maakte het nog leuker en spannender om samen met mijn ouders een leuk scenario te bedenken om de rest van familie te verrassen met mijn onverwachte bezoek.
Het waren en zijn de mooiste momenten in ons leven die ik gelukkig allemaal gefilmd had.
Met een camera in de ene hand en een mobiele telefoon in mijn andere hand belde ik naar mijn zus, die in de woonkamer van mijn ouders zat. Ik deed alsof ik vanuit Nederland belde en liep tijdens het gesprek naar haar toe.
Een geweldige ontmoeting met tranen van vreugde.
Ik ben op zondag 9 oktober rond 00.30 uur aangekomen bij mijn ouders in Iran en wij waren met zijn drieën tot bijna 4 uur in de ochtend wakker en onder het genot van lekkere Iraanse thee en vers fruit wisselden we verhalen uit.
In een week tijd hebben wij diverse familieleden bezocht en ook visite van andere familieleden thuis gehad. Samen met mijn ouders hebben we ook het graf van mijn opa en oma bezocht, bloemen gebracht, foto’s gemaakt en mijn moeder vertelde toen zelfs waar, en hoe ze begraven wilde worden.
In vergelijking tot de andere keren dat ik riep, “Ma, kunnen wij het niet over leukere onderwerpen hebben?” was ik dit keer stil en luisterde ik geduldig naar haar.
Ik heb zelfs een avond haar stamboom nagevraagd en genoteerd, iets dat ik jaren van plan was om te doen en altijd uitstelde.

Precies een week na mijn komst, rond middernacht belde mijn moeder op terwijl ik voor een paar uur op bezoek was gegaan bij een van mijn familieleden. Zij vroeg hoe laat ik thuis zou komen. Ik was onderweg.
Net zoals de zondag ervoor was ik weer rond dezelfde tijd bij mijn ouders en heb ik weer tot 4 uur in de ochtend samen met mijn moeder en mijn vader leuke gesprekken gevoerd, onder het genot van dezelfde lekkernijen.

De volgende ochtend op maandag 17 oktober had ik niet meer dan een half uur om van het gezelschap van mijn dierbare moeder te kunnen genieten.
Alles is toen heel snel gegaan. Plotseling en pijnloos.
Om 11 uur maandagochtend 17 oktober had ik mijn moeder niet meer.
Toen ik in het ziekenhuis mijn moeder voor de laatste keer kuste en haar warmte nog op mijn lippen voelde, klopte het hart van mijn moeder al niet meer.
Ik was niet nerveus, wel verdrietig, maar huilde niet. Ik was juist kalm, rustig en dankbaar.

Dankbaar voor mijn moeder die er zelf voor zorgde dat ik met haar dood niet in paniek zou raken. Dankbaar dat ik de kans had gekregen ik bij mijn moeder te zijn in de laatste paar seconden van haar leven, terwijl ik wist dat die kans bijzonder klein was.
Dankbaar dat haar wens om een pijnloze dood te hebben uitgekomen was.
En als laatste, dankbaar dat het mij genoeg sterkte gaf om het bericht aan de rest van de familie te kunnen vertellen.
Ze heeft mij zelfs zoveel kracht gegeven om van de traditionele rituelen na haar dood een half Nederlandse versie te maken.
Altijd heb ik er in geloofd dat integratie twee kanten heeft. Het geven en krijgen van wat je goed vindt en goed voelt. Een mix van diversiteit en het goede van mensen en van culturen samenvoegen en er nog iets mooiers van maken.
Dit wou mijn moeder altijd. Zij stond altijd open voor veranderingen.
Ik heb voor haar een boodschap in het Perzisch geschreven op de eerste avond dat ze er niet meer was.
Hier volgt de vertaling ervan:

Aan mijn lieve moeder die Mehri heette, zelfs de betekenis van haar naam is liefdevol.
Geschokt, tranen en verdriet, niets kan ons helpen.
Jouw herinneringen, jouw aangename herinneringen, de herinneringen aan je goedgelovige liefde.
Jouw glimlach, de herinneringen aan de manier hoe je geniet van de mensen om je heen en probeert iedereen met elkaar te verbinden, met volle liefde wat de erfenis van je lieve moeder was. Dit kan ons ook niet kalmeren.
Iedereen is verdrietig om je dood.
Je plantte zoveel aardigheid, dat we geen andere keuze hadden behalve je levenswijze te kiezen en te volgen.
Onvoorwaardelijke liefde geven, want je was verliefd, verliefd op alle mensen om je heen.
Mijn lieve moeder, je was zo goed en mijn leraar in de goedheidslessen waar ik mijn hele leven probeerde je beste leerling te zijn.
Ik vergeet je nooit. Ik blijft je volgen.
De eerste avond zonder jou en jouw glimlach.

17 oktober 2011 Masood

SLUIT
SLUIT